Hollanda'nın ikonik yel değirmenlerini bilmeyen yoktur. Benim bu konuda ilk hatıralarım çocukluğumda izlediğim çizgi filmlere kadar iniyor. Hollanda'ya taşınmadan önce turistik geziler yaparak Amsterdam bölgesini ziyaret etmiş ve hiç yel değirmeni göremeden İstanbul'a dönmüştük. Amsterdam'a taşınmamız ile bu durum tabii ki değişti hem Amsterdam'da kalan son yel değirmenlerini hem de Hollanda'nın farklı bölgelerinde yer alan bir çoğunu ziyaret etme imkanı bulduk.
Hollanda'da Neden Bu Kadar Çok Yel Değirmeni Var?
Hollanda'da yel değirmenlerinin inşa edilmesinin temel nedeni su tahliyesidir. Sürekli denizden toprak çalarak yüz ölçümünü, tarım ve yaşam alanını arttıran Hollandalılar yıllar içinde su seviyesini kontrol etme konusunda uzmanlaşmışlar. Denizden toprak çalmak ne demek, dilerseniz bununla başlayalım. Aşağıdaki videonun bir dakikalık kısmını izlerseniz bunu anlamanız daha kolay olabilir. Özetle denizin bir kısmının etrafını çevirerek göl oluşturuyorlar. Sonra da yel değirmenleri sayesinde bu göldeki suyu denize tahliye ederek verimli ve kuru bir arazi elde ediyorlar.
Tarihi 13.yy'a dayanan yel değirmenleri, gelişen teknoloji sonucu doğal gazlı ve elektrikli pompaların su tahliyesini hem daha hızlı hem de daha kolay yapması ile popülaritesini yitirmiştir. Bunun sonucunda eski yel değirmenlerinin bir çoğu kullanılmamaktan ve bakımsızlıktan yok olmuş, eskiden on binlerle ölçülen yel değirmeni sayısı da günümüzde 1180'e düşmüştür.
Yel Değirmenleri Hangi Amaçla Kullanılmıştır?
Yel değirmenlerinin temel kullanım amacı, bahsettiğimiz üzere su tahliyesi sonucu verimli toprak elde etmek. Rüzgarın gücünü farkeden Hollandalılar, yel değirmenlerini su tahliyesinde kullanmakla yetinmemişler yağ sıkımı, kerestecilik, kağıt üretimi ve sanatçıların gözdesi boya maddelerini üretmek için de kullanılmışlar.
Amstermda Yel Değirmeni Nerede Var?
Amsterdam büyük bir liman kenti olduğu için, genelde yaşam alanı olarak kullanılmış ve günümüze kadar gelen çok az sayıda yel değirmenine sahip. Bunlardan bizim bildiğimiz dört tanesini sizlerle paylaşalım;
Brouwerij 't IJ
Günümüzde bira üretim merkezi olarak geçen bu değirmen, sayacaklarımız arasında en güzel vakit geçirebileceğinizdir.
Molen De Bloem
Tahminimce listemizdeki en az turistik olan yel değirmeni bu olacaktır. Diğerlerine göre ulaşımı zor bir noktada olması ve çevresinde turistik bir yer olmamasından ötürü pek ziyaretçisi yok diyebiliriz.
Molen De Otter
Kendisini bisiklet ile şehrin sokaklarını dolaşırken keşfettim. Hiç beklemediğim anda karşıma çıkan bu yel değirmeni beni çok etkilemişti.
Krijtmolen d’Admiraal
Bunu henüz ziyaret etme şansımız olmadı, ama ulaşım konusunda, metro ile kolaylıkla ulaşabileceğiniz mesafede olması bir artı.
Yel Değirmenlerinin İzinde Hollanda Kasabaları
Hollanda'da seyahat ederken bir yel değirmeni görme ihtimaliniz çok yüksek, ama bunların hala toplu şekilde ayakta kaldığı ve size enfes manzaralar sunan iki kasaba mevcut;
Zaanse Schans
Amsterdam'a nispeten yakın olan bu kasaba, en az yarım gün ayırmanız gereken bir yer. Hala faaliyette olan yel değirmenlerinin içini gezebilir ya da arkanıza alarak muhteşem seyahat fotoğrafları çıkartabilirsiniz.
Kinderdijk
Bu kasaba ise yel değirmenlerinin mabedi olarak geçiyor. Hollanda'da yel değirmenlerini görmek için seçebileceğiniz en iyi yer olabilir. Unesco Dünya Mirası listesine 1997 yılında giren Kinderdijk'da 19 tane yel değirmeni bulunmaktadır.
Hollanda yel değirmenleri yazımızı faydalı bulduysanız bu bizimle yorum olarak paylaşmaktan çekinmeyiniz. Hollanda hakkında merak ettiğiniz konuları bizimle paylaşın sizin için inceleyelim.